Historia miodu w (słodkiej) pigułce

Miód to wyjątkowy przysmak. Posiada nie tylko wyjątkowe walory smakowe, ale także wiele innych cennych właściwości. Chętnie wykorzystywany jest zarówno w przemyśle spożywczym, jak i kosmetycznym. Ten będący dziełem pszczół produkt znany jest ludzkości od wielu lat. Jednak kiedy dokładnie zainteresowaliśmy się miodem? W tym wpisie postaramy się przybliżyć jego historię.

Zbieranie miodu od dziko żyjących pszczół

Naturalny miód pszczeli jest pierwszą, znaną ludzkości substancją słodząca. Zanim doszło do jego odkrycia, człowiek musiał zadowolić się cukrem pochodzącym z owoców. Z odnalezionych na przestrzeni lat źródeł wynika, że ludzka przygoda z miodem rozpoczęła się na długo przed udomowieniem pszczół. Najstarszym ze świadczących o tym dowodów jest malowidło odnalezione w jaskini d’Arana w Hiszpanii. Przedstawia ono postać wybierającą miód z dziupli w drzewie. Szacuje się, że obraz pochodzi z około VII–VI tysiąclecia p.n.e.

Miód w starożytności

Ludzie pokochali ten słodki przysmak i z czasem zorientowali się, że nie muszą zbierać go wyłącznie od dziko żyjących pszczół. Pierwsza świadoma produkcja miodów sięga czasów starożytnych Egipcjan. W Starożytnym Egipcie miód był towarem dostępnym dla ludzi dość zamożnych. Używano go do wypieków, gotowania różnych potraw, ale także składano w ofierze bogom. Egipcjanie uważali ponadto, że miód wpływa pozytywnie na zdrowie i piękny wygląd. Do pielęgnacji skóry używała go podobno – słynąca z urody – Kleopatra.

Miód był ceniony także w starożytnej Grecji, gdzie budowanie ulów również stało się bardzo popularne. Uważany był on przez Greków za składnik ambrozji, czyli pokarmu bogów. Rozpisywali się o nim słynni myśliciele, a Hipokrates używał go często jako składnika leków. Sława tego pszczelego wyrobu przeniosła się także na Rzymian. Cenili oni miód tak bardzo, że pszczelarstwo stało się jedną z najprężniej działających dziedzin rolnictwa. Miód cieszył się zainteresowaniem także na pozostałych terenach Europy oraz na Bliskim Wschodzie czy w Azji. O dużym znaczeniu miodu mogą świadczyć też wzmianki biblijne.

Średniowieczne znaczenie miodu

W średniowieczu miód nadal należał do produktów wysoce cenionych. Na terenach niektórych puszcz powstawały barcie – wydrążone w drzewach dziuple. Średniowieczni bartnicy zrzeszali się cechach oraz bractwach. Kradzież czy zabijanie pszczół były przestępstwami, za które groziły surowe kary – nawet kara śmierci. Miód stał się także wtedy środkiem płatniczym w niektórych rejonach. Nadal uważano go również za produkt leczniczy, choć oczywiście wykorzystywano go też do przyrządzania potraw. W krainach słowiańskich miód używany był do słynnych wypieków takich jak kołacze czy pierniki. Wytwarzano z niego także smaczny trunek, czyli znany do dziś miód pitny.

Od czasów renesansu miód zaczął tracić swoje luksusowe znaczenie. Stał się produktem dostępnym dla wszystkich – także dla uboższych. Zaczęto dodawać go do soków owocowych i łączyć z ziołami.

Z czasem przez wycinkę lasów oraz pojawienie się cukru bartnictwo traciło prestiż. Stare barcie były likwidowane, a na nowe nie wydawano pozwoleń. Hodowla pszczół przeniosła się bliżej domostw – tak tworzyły się pasieki.

Rewolucja w pozyskiwaniu miodu

Choć ludzie radzili sobie z pozyskiwaniem miodu przed wieki, na rewolucyjny wynalazek w tej gałęzi rolnictwa trzeba było poczekać aż do roku 1851. To wtedy Amerykanin Lorenzo Langstroth skonstruował nowy model ula. Wzorowane są na nim nawet dzisiejsze egzemplarze. Co ciekawe, ten wynalazek opierał się na odkryciach Polaka – księdza Jana Dzierżona, który nazywany jest ojcem współczesnego pszczelarstwa. Nowa konstrukcja ula pozwoliła ułatwić proces odbierania pszczołom miodu bez zakłócania ich pracy oraz usprawniła przeglądy roju.

Miód przez epoki był cenionym produktem. Spadek zainteresowania nim związany był z pojawieniem się oraz rozpowszechnieniem cukru, który był po prostu tańszy. Walory smakowe oraz bogactwo witamin miodu nie pozwoliły jednak do końca zapomnieć o jego wyjątkowości. Warto przypomnieć sobie o tym wartościowym produkcie i wprowadzić go do swojej diety.